Obecnie sprężone powietrze używane jest niemal w każdej gałęzi techniki i mechaniki. W niektórych z nich, takich jak medycyna, chemia, farmaceutyka czy biotechnologia czystość sprężonego powietrza ma kluczowe znaczenie. W pozostałych gałęziach przemysłu poziom czystości powietrza podawanego przez sprężarkę być może nie ma aż tak kluczowego znaczenia, jednak odpowiednie filtry do sprężarek to oprzyrządowanie, któremu powinno się poświęcić sporo uwagi.

Typy zanieczyszczeń – skąd się biorą?

Najbardziej powszechnym zanieczyszczeniem powietrza są wszelakiego typu cząstki stałe. Mogą one zostać zassane przez sprężarkę wraz z powietrzem lub powstają wewnątrz systemu sprężającego powietrze, na skutek zużywania się części maszyny, korozji czy starzejącego się uszczelnienia. Drugim co do częstości występowania źródłem zanieczyszczeń sprężanego powietrza jest olej. Drobinki oleju pochodzą zwykle z samego silnika sprężarki lub wytrącają się jako kondensat po zastosowaniu smarowania mgłą olejową.

Jakie są rodzaje filtrów?

W zależności od tego z jakimi zanieczyszczeniami mamy do czynienia oraz od tego, jaką klasę czystości ma uzyskać sprężone powietrze, wyróżniamy kilka głównych typów filtrów powietrza:
pyłowe, koalescencyjne, sterylne, węglowe.

1. Filtry pyłowe mają za zadanie usunięcie większości cząsteczek stałych ze sprężanego powietrza. W zależności od pożądanej jakości powietrza gęstość montowanego filtru może być bardzo różna. Należy pamiętać o tym, że im więcej zanieczyszczeń filtr wychwyci, tym trudniej jest usunąć kolejne, w związku ze spadkiem ciśnienia w filtrze. Dlatego należy je w miarę regularnie sprawdzać i wymieniać.

2. Filtry koalescencyjne służą do usuwania ze sprężanego powietrza głównie cząsteczek wody i innych płynów, aerozoli oraz oleju, które łącząc się wewnątrz filtra w większe krople, opadają na dno, gdzie są zbierane.

3. Filtry sterylne mają za zadanie usunąć z powietrza każdy materiał biologiczny, cząsteczki stałe oraz mikroorganizmy. Filtry te działają na zasadzie retencji lub z użyciem membran biologicznych.

4. Filtry węglowe z kolei, dzięki zastosowaniu wkładu z węgla aktywowanego usuwają z powietrza cząsteczki zapachowe, a porowata powierzchnia wewnętrznej strony filtra uniemożliwia przedostanie się do tłoczonego powietrza pyłu powstałego w procesie filtracji węglem aktywowanym.

Dodatkowo filtry dzielimy na dwa typy zależne od stopnia filtracji. Filtry zgrubne wyłapują wszelkie cząsteczki powyżej 40 mikrometrów, co pozwala na uzyskanie piątej klasy czystości powietrza oraz jest wystarczające dla wielu gałęzi przemysłu i nauki.

Jeśli jednak jest potrzeba bardziej szczegółowej filtracji – na przykład w medycynie czy przemyśle spożywczym, można zastosować filtry dokładne, które wychwycą z powietrza cząstki mniejsze niż jeden mikrometr.

Stosowanie filtrów w praktyce

Istotnym elementem w stosowaniu filtrów powietrza jest regularna kontrola ich stanu i w razie potrzeby – wymiana na nowy. Mocno zabrudzony filtr powietrza nie tylko może przepuszczać znaczną ilość zanieczyszczeń, ale znacząco wpływa na pracę całej sprężarki.

Praca na zużytym i zabrudzonym filtrze może prowadzić do przedwczesnego zużywania się oleju oraz łożysk, a w efekcie nawet do uszkodzenia stopnia śrubowego w sprężarce. Dlatego przyjęło się, że jeśli chcemy zapewnić maksymalną wydajność pracy sprężarki, należy wymieniać filtr powietrza co około 2 do 3 tysięcy roboczogodzin, jednak nie rzadziej niż raz w roku. Warto również wybierać filtry polecane przez producenta sprzętu zamiast tańszych zamienników, które potrafią doprowadzić do wcześniejszego zużycia się sprzętu.